Emeğin milli gelirden aldığı pay 2022’de gerilemeye devam etti

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK), bugün 2022 yılı dördüncü çeyrek ekonomik büyüme rakamlarını açıklamasıyla emeğin milli gelirden ve büyümeden aldığı payın azalmaya devam ettiği görüldü.

Verilere göre Türkiye’nin gayri safi yurt içi hasılası (GSYH) 2022 yılının son çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3,5, bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,9 arttı. 2022 yılı geneli büyüme yüzde 5,6 oldu.

BÖLÜŞÜM ŞOKU BÜYÜYOR

Türkiye ekonomisi büyürken çalışan kesimler ise bu büyümeden aynı şekilde pay alamadı. Ayrıca ücretli kesimlerin milli gelirden aldığı payın 2016’dan bu yana azalmaya devam ettiği görüldü.

Üretim yöntemiyle mevsim etkisinden arındırılmış cari fiyatlarla hesaplanan GSYH verilerinden hareketle Sozcu.com.tr’nin yaptığı derlemeye göre emeğin milli gelirden aldığı aldığı pay 2022’de 3,2 puan azaldı. 2021’de işgücü ödemelerinin payı yüzde 26,9 olurken 2022’de bu oran 23,7’ye geriledi.

2018 kur krizinin ardından emeğin payı 2019’da tekrar yükselse de 2020’de corona virüsü pandemisi ile başlayan bölüşüm şoku 2021’de yaşanan kur krizi ile hızlandı. Bu eğilim 2022’de de sürdü.

2016’DAN İTİBAREN GERİLEME EĞİLİMDE

Emeğin milli gelirden aldığı payda yaşanan gerileme 2016’dan itibaren hızlandı. 2016’da yüzde 32 olan emek payı 6 yılda 8,3 puan geriledi. Emek payı 2016’daki yüzde 32’den 2022’de yüzde 23,7’ye geriledi.

Sermaye payını temsil eden net işletme artığı ise 2021’de yüzde 43,9 olurken 2022’de yüzde 46,9’a yükseldi. 2016’da yüzde 41,6 olan sermaye payı 6 yılda 5,3 puan yükselmiş oldu.

Mevsimsellikten arındırılmamış veriye bakıldığında ‘İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı’ geçen yıl yüzde 30,1 iken bu oran 2022 yılında yüzde 26,5 oldu. Sermeyenin payını temsil eden ‘Net işletme artığı/karma gelirin payı’ ise yüzde 52,5’ten yüzde 54,5’e yükseldi.

Mevsimsellikten arındırılmamış veriye bakıldığında 2019 dördüncü çeyreğinde yüzde 32 olan emeğin payı 4 yılda yaklaşık 7 puan azalmış oldu. Aynı dönemde sermaye payı da yüzde 51,5’tan yüzde 54,5’e çıktı.

KÂRLILIKTAKİ ARTIŞ MAAŞ ZAMLARINI GERİDE BIRAKTI

Öte yandan işgücü ödemeleri 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 82,7 artarken, net işletme artığı/karma gelir yüzde 115,2 arttı.

Böylece 2022 genelinde işçi ve sermaye arasındaki fark daha da derinleşmiş oldu.

EMEK VE SERMAYENİN PAYI NASIL HESAPLANIYOR?

Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) hesabı yapılırken üretim sonucunda elde edilen gelirin 3 önemli bileşene dağılımı hesaplanıyor. Bunlar toplam işgücü ödemeleri, sabit sermaye tüketimi ve net işletme artığı.

Milli gelirden ücretli kesimlerin ve sermaye sahiplerinin aldığı pay ise işgücü ödemeleri ve net işletme artığında görülüyor. İşgücü ödemeleri, işçilerin elde ettiği gelire göre hesaplanırken net işletme artığı ise şirkete yani sermayedara kalan kısmı tanımlıyor.